Đột quỵ nguy hiểm như thế nào?

Đột quỵ xảy ra khi máu vận chuyển lên não bị gián đoạn hoặc khi não chảy máu. Đột quỵ được chia thành các nhóm như đột quỵ do thiếu máu cục bộ (xảy ra khi các động mạch đến não bị tắc nghẽn bởi cục máu đông) và đột quỵ do xuất huyết não (xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ và chảy máu).

Nhiều cơn đột quỵ do thiếu máu cục bộ xuất phát từ sự tích tụ của mảng bám trong động mạch. Nếu cục máu đông hình thành trong động mạch não, nó được gọi là đột quỵ huyết khối, còn khi hình thành ở một nơi khác trong cơ thể (hình thành từ tim hay do mảng xơ vữa bong tróc) và di chuyển đến não có thể gây ra đột quỵ do thuyên tắc.

Một cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA), hoặc chứng đột quỵ, có thể khó nhận biết thông qua các triệu chứng bởi đây là một sự kiện diễn ra nhanh chóng. Các triệu chứng biến mất hoàn toàn trong vòng 24 giờ và thường kéo dài ít hơn năm phút. TIA xảy ra do dòng máu lên não bị tắc nghẽn tạm thời, cũng được xem là dấu hiệu cho thấy một cơn đột quỵ nặng hơn có thể sắp xảy ra.

Mức độ ảnh hưởng cao nhất của đột quỵ là gây tử vong. Trường hợp, may mắn sống sót có thể đối diện với những di chứng nặng nề. Tùy vào khoảng thời gian phát hiện đột quỵ, cấp cứu và điều trị mà mức độ tổn thương đến hệ thần kinh sẽ khác nhau. Thời gian cấp cứu càng lâu, hệ thần kinh càng bị tổn hại càng nhiều, gây hậu quả nghiêm trọng, lâu phục hồi, thậm chí không thể phục hồi. Thông thường, phải mất ít nhất 30 ngày để người bị tai biến mạch máu não có thể phục hồi. Trong một số trường hợp, biến chứng có thể gây thương tổn vĩnh viễn.

Thống kê cho thấy, 90% bệnh nhân phải gánh chịu các di chứng sau đột quỵ như sa sút trí tuệ, liệt nửa người, miệng méo, sống thực vật, gặp vấn đề về thị giác, tâm lý (trầm cảm, rối loạn cảm xúc), vận động yếu và khó cử động tay chân, nói ngọng, nói không tròn vành rõ chữ, giao tiếp khó khăn… Hệ quả, người bệnh suy giảm hoặc mất hẳn khả năng lao động và làm việc, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Dấu hiệu nhận biết người bị đột quỵ cần sơ cứu ngay

Đột quỵ xảy ra đột ngột khi ai đó đang làm việc, sinh hoạt bình thường. Khi ấy, các triệu chứng thần kinh khu trú đột nhiên xuất hiện. Các triệu chứng có thể khởi phát và đạt mức độ nặng tối đa ngay từ đầu (thường gặp ở xuất huyết não) hoặc khởi phát đột ngột và tiến triển nặng dần lên thành từng nấc (trong nhồi máu não).

Các triệu chứng thần kinh khu trú (các triệu chứng vận động):

• Liệt hoặc biểu hiện vụng về nửa người
• Có thể liệt đối xứng
• Nuốt khó
• Rối loạn thăng bằng
• Liệt dây VII trung ương
• Rối loạn ngôn ngữ: khó khăn trong việc hiểu hoặc diễn đạt bằng lời nói, khi đọc viết, tính toán, nói khó (kết hợp với triệu chứng khác).
• Các triệu chứng tiền đình: Cảm giác chóng mặt, rung giật nhãn cầu, đau đầu dữ dội…
• Các triệu chứng tư thế/nhận thức: khó khăn khi mặc quần áo, chải tóc, đánh răng, khi được yêu cầu mô tả lại hình vẽ đồng hồ, bông hoa… hoặc hay quên; rối loạn định hướng không gian.
• Các triệu chứng thần kinh khác như rối loạn ý thức, rối loạn cơ vòng, rối loạn thực vật…

Đột quỵ có thể ảnh hưởng mỗi người mỗi khác nhưng không phải ai cũng cùng lúc gặp tất cả các triệu chứng. Tuy nhiên, dưới đây là một số trong những dấu hiệu đột quỵ phổ biến nhất, thường áp dụng theo quy tắc FAST (Face – Arm – Speech – Time) để nhận biết các triệu chứng đột quỵ: (1)

• F (Khuôn mặt): Có bị sụp mí ở một bên mặt không?
• A (Tay): Họ có thể giơ cả hai cánh tay lên không?
• S (Nói chuyện): Họ có bị nói ngọng hoặc nói khó hiểu không?
• T (thời gian): Nếu xảy ra bất kỳ dấu hiệu nào hoặc cùng lúc xảy ra 3 dấu hiệu trên, hãy gọi dịch vụ cấp cứu ngay lập tức.

Trường hợp các triệu chứng chỉ kéo dài vài phút hoặc vài giờ, người bệnh cũng cần được chăm sóc y tế khẩn cấp bởi đó có thể là dấu hiệu của một cơn đột quỵ nhỏ/ cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua; cũng có thể là một cảnh báo về một cơn đột quỵ nghiêm trọng sắp xảy ra.

Cách sơ cứu đột quỵ tại nhà

Đột quỵ có thể khiến người bệnh mất thăng bằng hoặc bất tỉnh, có thể té ngã. Nếu cho rằng bản thân hoặc ai khác xung quanh bị đột quỵ, hãy làm theo các bước sau:

Bước 1: Gọi dịch vụ cấp cứu khẩn cấp

• Nếu bạn đang có các triệu chứng đột quỵ, hãy nhờ người khác gọi giúp và giữ bình tĩnh nhất có thể trong khi chờ đợi sự trợ giúp khẩn cấp.
• Nếu bạn đang chăm sóc người bị đột quỵ, hãy đảm bảo rằng người bệnh đang ở một vị trí an toàn, mặc quần áo thoáng mát, không gian thoải mái. Nếu là trẻ nhỏ, nên đặt trẻ ở tư thế nằm nghiêng một bên, đầu hơi nâng lên và đề phòng trường hợp trẻ bị nôn.

Bước 2: Sơ cứu đột quỵ trong lúc chờ cấp cứu

• Kiểm tra xem người bệnh còn đang thở. Nếu không thấy nhịp thở, hãy thực hiện hô hấp nhân tạo.
• Nếu người bệnh cảm thấy khó thở, hãy nới lỏng quần áo, phụ kiện bó sát như cà vạt, khăn cổ, thắt lưng… để người bệnh dễ thở hơn.
• Nếu bệnh nhân ngừng tim, thực hiện xoa bóp tim ngoài lồng ngực. Dùng khăn tay quấn vào ngón tay trỏ để lấy sạch đờm, dãi trong miệng người bệnh.
• Tháo răng giả cho bệnh nhân (nếu có) tránh bị hóc, sặc. Tuyệt đối không đưa bất cứ gì vật gì vào miệng người bệnh.
• Bình tĩnh khuyên nhủ và trấn an người bệnh.
• Đắp chăn giữ ấm cơ thể người bệnh.
• Nếu người bệnh có biểu hiện yếu ở tay chân, cần nhờ nhiều người hỗ trợ di chuyển người bệnh.
• Quan sát để nhận ra bất kỳ sự thay đổi nào ở người bệnh.

Bước 3: Cung cấp thông tin về tình trạng của người bệnh

• Ghi nhớ nguyên nhân, biểu hiện, có hay không bị té ngã, đập đầu… của người bệnh để cung cấp cho nhân viên y tế.

Để kịp thời can thiệp các trường hợp cấp cứu tim mạch và đột quỵ, Bệnh viện Đa khoa Vĩnh Đức đã đầu tư và đưa vào hoạt động hệ thống chụp mạch Philips Azurion 3 M15. Đây là hệ thống kỹ thuật chụp và can thiệp mạch máu số hóa xóa nền được đánh giá hiện đại bậc nhất hiện nay. Hệ thống chụp mạch được Bệnh viện Đa khoa Vĩnh Đức trang bị cho Đơn vị Thông tim – can thiệp nội mạch, đi vào hoạt động từ tháng 12.2020

• Chụp mạch máu số hóa xóa nền (gọi tắt là DSA) là kỹ thuật nội soi huỳnh quang, chụp hệ thống mạch máu trong cơ thể và dùng những kỹ thuật xâm lấn tối thiểu can thiệp điều trị từ trong lòng mạch máu mà không cần phải phẫu thuật mở xâm lấn. Trước đây, đối với các bệnh lý mạch máu người bệnh chỉ điều trị nội khoa hoặc phẫu thuật (kỹ thuật xâm lấn), có nhiều biến chứng. Ngày nay, với DSA hiện đại, các bệnh lý mạch máu dù phức tạp nhất cũng có thể được chẩn đoán và điều trị hiệu quả, xâm lấn tối thiểu.
• Với tầm phát triển trong khu vực và đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng cao của người bệnh, đơn vị tim mạch can thiệp của Bệnh viện Đa khoa Vĩnh Đức được lãnh đạo bệnh viện quyết định đầu tư hệ thống kỹ thuật hiện đại này, áp dụng kỹ thuật can thiệp chuyên sâu trong điều trị bệnh lý tim mạch cho nhân dân trong khu vực

Bệnh viện đa khoa Vĩnh Đức hiện nay đã triển khai dịch vụ xe cấp cứu chuyên dụng chuyên cấp cứu TIM MẠCH VÀ ĐỘT QUỴ. Qúy bệnh nhân vui lòng liên hệ Hotline 1900 5117 để được hỗ trợ y tế khi cần.