Bệnh nhiễm giun sán là vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe cộng đồng, chiếm khoảng một phần tư dân số thế giới, tập trung chủ yếu ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới. Hiện nay nước ta, tỷ lệ nhiễm các bệnh giun sán trong cộng đồng rất cao, tác hại của bệnh đối với sức khỏe và đời sống nhân dân, với những triệu chứng bệnh âm thầm thường bị che lấp bởi nhiều bệnh cấp tính chưa thật sự được quan tâm đúng mức.
Giun sán ký sinh trong đường ruột gây mất máu rỉ rả trong thời gian dài là một trong những nguyên nhân khiến cơ thể kém hấp thu chất dinh dưỡng, rối loạn tiêu hóa, tắc nghẽn lòng ruột… Khi ấu trùng giun sán di chuyển tới các cơ quan khác như mắt, phổi, não…. Sẽ gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm khác.
Ở Trẻ nhỏ, những hậu quả nghiêm trọng cha mẹ cần chú ý do giun sán gây ra, đó chính là khả năng tập trung và tư duy kém, suy dinh dưỡng, còi xương. Vì thế, cần chủ động phòng bệnh và đưa trẻ đi thăm khám khi có biểu hiện nghi ngờ là rất quan trọng.
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới WHO, để chủ động phòng bệnh và phát hiện sớm bệnh, chúng ta nên tiến hành xét nghiệm giun sán định kỳ mỗi năm từ 1 – 2 lần, nhất là đối với trẻ nhỏ. Vì đây là đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao, vẫn chưa có ý thức bảo vệ cơ thể trong vấn đề vệ sinh hằng ngày.
NGUYÊN NHÂN GÂY NHIỄM GIUN SÁN
Có 2 nguyên nhân chính gây nhiễm giun, sán:
Điều kiện khí hậu ở nước ta là nhiệt đới ẩm, gió mùa rất thuận lợi cho các loại giun, sán sinh sôi và phát triển.
Thực phẩm bẩn, thực phẩm không rõ nguồn gốc, mất vệ sinh, không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm là nguyên nhân chính dẫn đến nhiễm giun, sán.
CÁC HÌNH THỨC LÂY TRUYỀN GIUN SÁN
Qua đường ăn uống: Do ăn uống các loại thực phẩm như rau sống, thịt lợn, trâu, bò, cá, ếch, nhái, lươn, ốc và uống nước chưa nấu chín mang mầm bệnh giun sán; qua bàn tay bẩn ở trẻ đưa vào miệng; và ăn uống không đảm bảo vệ sinh tại các quán ăn đường phố.
Qua đường da, niêm mạc: Một số loại ấu trùng giun sán trong môi trường đất, nước, bụi bẩn, bón phân trồng rau màu, nuôi cá, tôm,… ấu trùng giun sán có thể chui trực tiếp qua lỗ chân lông, vết trợt trên da, lỗ hậu môn, mắt… vào mạch máu, tim phổi, não, gan và các cơ quan khác.
Đường lây truyền khác: Giun chỉ do muỗi truyền; giun lươn còn có đường truyền nhiễm bất thường là chu kỳ ngược dòng: trong một số điều kiện nhất định, ấu trùng giun lươn dính lại quanh hậu môn phát triển thành ấu trùng có thực quản hình trụ và gây tự nhiễm lại cho người bệnh, …
TÁC HẠI CỦA NHIỄM GIUN SÁN
Giun sán gây ra suy giảm dinh dưỡng đối với những người bị lây nhiễm theo nhiều cách:
- Giun ăn các mô chủ, bao gồm cả máu, dẫn đến mất chất sắt và protein.
- Giun móc còn gây mất máu đường ruột mãn tính có thể dẫn đến thiếu máu.
- Giun gây ra kém hấp thu các chất dinh dưỡng. Ngoài ra, giun đũacòn dành vitamin A trong ruột.
- Một số giun sán truyền qua đất cũng gây mất cảm giác ngon miệng và do đó, làm giảm lượng dinh dưỡng và thể lực. Đặc biệt, T. trichiura có thể gây tiêu chảy và kiết lỵ.
XÉT NGHIỆM GIUN SÁN CÓ THỂ ĐƯỢC CHỈ ĐỊNH TRONG TRƯỜNG HỢP CẦN KIỂM TRA TẦM SOÁT GIUN, HOẶC Ở NHỮNG NGƯỜI CÓ NGUY CƠ MẮC BỆNH CAO NHƯ SAU:
- Trẻ em đang trong độ tuổi đi học thường có tỷ lệ nhiễm giun sán rất cao.
- Phụ nữ mang thai và trong giai đoạn nuôi con nhỏ.
- Người có thói quen ăn đồ sống, tái như các món gỏi, thường ăn thức ăn bên ngoài, không chắc chắn về nguồn gốc, xuất xứ hay điều kiện an toàn thực phẩm.
- Tính chất công việc: Người làm việc trong môi trường nguy cơ cao như nuôi trồng thuỷ hải sản, công trình hầm mỏ, nhân viên vệ sinh…
Bên cạnh đó, khi có những dấu hiệu, triệu chứng nghi ngờ nhiễm giun sán, người bệnh cũng nên đến bệnh viện để được kiểm tra sức khoẻ và điều trị kịp thời.
CÁC LOẠI XÉT NGHIỆM GIUN SÁN PHỔ BIẾN
Dựa vào đặc điểm sinh học, vị trí ký sinh và triệu chứng lâm sàng cụ thể, người bệnh sẽ được chỉ định các biện pháp chẩn đoán bệnh ký sinh trùng phù hợp.
Xét nghiệm phân: Là một xét nghiệm thường quy để tìm ký sinh trùng đường ruột. Tùy thuộc tính chất của phân ta có thể thực hiện các kỹ thuật như: Kato, Kato Katz, phương pháp làm nổi trứng, phương pháp ly tâm lắng cặn, phương pháp trực tiếp… để tìm trứng, ấu trùng, kén (bào nang), thể hoặt động của ký sinh trùng.
Xét nghiệm máu: Sử dụng phương pháp Elisa để phát hiện kháng thể hoặc kháng nguyên của ký sinh trùng sinh ra khi cơ thể bị nhiễm ký sinh trùng. Kỹ thuật miễn dịch được sử dụng trong các trường hợp mà phương pháp trực tiếp không thể làm được như: Giai đoạn mới nhiễm, ký sinh trùng còn non, chưa đẻ trứng (sán lá gan, sán máng), trong giai đoạn mạn tính, mật độ ký sinh thấp, ký sinh trùng ký sinh trong nội tạng,…
Xét nghiệm khác: Xét nghiệm đờm tìm trứng sán lá phổi; xét nghiệm dịch màng phổi tìm ấu trùng giun lươn ký sinh lạc chỗ ở phổi; xét nghiệm nước tiểu tìm ấu trùng giun chỉ trong trường hợp bệnh nhân đái ra dưỡng chấp (hiếm)…
Xét nghiệm giun, sán còn được kết hợp với siêu âm, chụp cắt lớp, CT-Scan,… trong chẩn đoán bệnh lý nhiễm giun sán.
XÉT NGHIỆM GIUN SÁN Ở ĐÂU?
Hiện nay, có rất nhiều trung tâm y tế có tiến hành xét nghiệm giun sán. Bạn nên tham khảo thông tin, để chọn được những nơi uy tín và được bác sĩ tư vấn về tình trạng sức khoẻ và định hướng điều trị phù hợp. Tuỳ vào nơi sinh sống, bạn có thể lựa chọn những địa chỉ gần nhà để thuận tiện cho việc di chuyển.
Khoa xét nghiệm – Bệnh Viện Đa Khoa Vĩnh Đức – Quảng Nam được trang bị các hệ thống thiết bị y tế hiện đại, đưa ra kết quả nhanh chóng, tin cậy đã và đang cung cấp các dịch vụ xét nghiệm giun sán. Phục vụ người bệnh khu vực miền trung- tây nguyên như Quảng Nam, Quãng Ngãi, Đà Nẵng và các khu vực lân cận…, tạo điều kiện thuận lợi cho nhu cầu cần được khám và phát hiện bệnh sớm các bệnh nhiễm trùng của người dân. Đến Bệnh Viện Đa Khoa Vĩnh Đức, bạn sẽ được tư vấn về tình trạng sức khoẻ và thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán Giun đũa chó mèo, Giun lươn, Giun đầu gai, Giun đũa người, Sán lá gan lớn, … với thời gian trả kết quả nhanh chóng trong 2 tiếng, giảm thời gian chờ đợi kết quả, không phải tốn kinh phí di chuyển xa.